Qeveria shqiptare ka miratuar një projektligj të ri me ndryshime thelbësore për administrimin e bashkëpronësisë në ndërtesat e banimit, duke synuar të sjellë më shumë qartësi dhe rregull në administrimin e pallateve. Sipas këtij ligji të ri, të gjithë qytetarët që kanë në pronësi një banesë në një pallat do të pajisen për herë të parë edhe me certifikatën e bashkëpronësisë. Kjo certifikatë do të detajojë qartë hapësirat e përbashkëta të përdorimit nga të gjitha familjet që banojnë në godinë, duke përfshirë oborrin dhe tarracën.
Ministri i Pushtetit Vendor, Arbjan Mazniku, gjatë prezantimit të projektligjit “Për administrimin e bashkëpronësisë në ndërtesa” në Komisionin e Ekonomisë, theksoi se ky ligj krijon mundësinë që për çdo apartament të lëshohet një certifikatë e veçantë bashkëpronësie, duke sjellë qartësi ligjore për këtë aspekt.
Një tjetër risi e rëndësishme e ligjit është bërja e detyrueshme e caktimit të një administratori për çdo pallat. Tarifa që do të paguhet për shërbimet e administratorit do të caktohet nga vetë asambleja e pronarëve të pallatit. Në rast se asambleja nuk arrin të caktojë një tarifë, atëherë administratori do të marrë një tarifë të bazuar në referencën e caktuar nga bashkia, e cila do të marrë në konsideratë elemente të ndryshme mbi tipologjinë e ndërtesës.
Ligji parashikon gjithashtu që nga pagesa e tarifës së administrimit nuk do të ketë përjashtime për askënd. Madje, nëse kjo tarifë nuk paguhet për një periudhë prej një viti, ligji parashikon deri në bllokimin e hipotekës së banesës si një masë për të siguruar pagesën e detyrimeve
Ministri Mazniku sqaroi se për grupet vulnerabël do t’u jepet e drejta bashkive që të vlerësojnë rastet dhe të ofrojnë mbështetje financiare si për tarifën e administrimit ashtu edhe për mirëmbajtjet e nevojshme të pallatit. Për rastet kur tarifa nuk paguhet, do të vendoset një shënim hipotekor në dokumentin e pronës, duke treguar ekzistencën e detyrimit. Kjo do të pengojë kryerjen e veprimeve të tjera mbi pronën pa u shlyer më parë detyrimi. Mazniku shtoi se kjo masë do të ndihmojë edhe në zgjidhjen e problemit të banorëve që janë emigrantë dhe ndonjëherë e kanë të vështirë të menaxhojnë pagesat.
Përveç tarifës së rregullt të administrimit dhe mirëmbajtjes së pallatit, banorët do të jenë të detyruar të paguajnë çdo muaj edhe një tarifë tjetër të posaçme. Kjo tarifë do të përdoret për riparime të mëdha dhe investime të rëndësishme në pallat, siç janë sistemet kapot, përmirësimi i eficiencës së energjisë apo vendosja e ashensorit. Ministri theksoi se kur i vjen koha një pallati për t’u riparuar, kostot i takojnë pronarëve dhe jo bashkisë, por ky mekanizëm nuk i ndalon bashkitë të ndërhyjnë kur e shohin të arsyeshme.
Një ndryshim tjetër i rëndësishëm krahasuar me praktikën e deritanishme është se fatura e administrimit do të jetë titull ekzekutiv. Administratori do të jetë i pajisur me numër unik të identifikimit të biznesit (NIPT) dhe do të lëshojë fatura zyrtare, të cilat do të njihen si titull ekzekutiv. Administrimi i pagesave do të bëhet përmes një llogarie bankare të hapur në emër të NIPT-it të administratorit.
Projektligji i miratuar në komision parashikon gjithashtu ngritjen e ‘Librit të Bashkëpronësisë’ nga çdo bashki. Në këtë regjistër do të hidhen të dhëna të detajuara për çdo pallat, si lloji i ndërtesës, viti i ndërtimit, tipologjia, organet e kryesimit (asambleja dhe administratori), informacioni për certifikatën e bashkëpronësisë dhe fondin rezervë. Ky regjistër do t’i shërbejë bashkive edhe për të kryer kontrolle nëse çdo pallat ka të caktuar administratorin e tij.
Aktualisht në Shqipëri janë rreth 432 mijë banesa në pallate me shumë kate që do të jenë subjekt i zbatimit të këtij projektligji pas miratimit të tij në seancë plenare në Kuvend. Ministri Mazniku vuri në dukje se rreth 40% e totalit të banesave në vend ndodhen në pallate me shumë kate dhe kanë bashkëpronësi, por pjesa më e madhe e tyre aktualisht nuk kanë një administrator të caktuar. Ai gjithashtu ofroi të dhëna statistikore mbi moshën e ndërtesave, duke treguar se 26% e banesave janë ndërtuar para vitit 1981, 36% në periudhën 1981-2000 dhe 36% pas vitit 2001. Ky ligj i ri pritet të ketë një ndikim të rëndësishëm në mënyrën se si administrohen dhe mirëmbahen ndërtesat e banimit në të gjithë vendin.