Një deklaratë e papërmbajtur dhe e konsideruar mosndjeshme, e bërë nga ministrja kubane e Punës dhe Sigurimeve Shoqërore, Marta Elena Feitó, ka shkaktuar trazira politike dhe sociale në Kubë, duke çuar në shkarkimin e saj të menjëhershëm nga detyra.
Gjatë një transmetimi televiziv të drejtpërdrejtë më 15 korrik, Feitó deklaroi me një ton të prerë:
“Ne kemi parë njerëz që sillen si lypës, por nëse i sheh nga afër – duart e tyre, rrobat që mbajnë – janë të maskuar si lypës. Në Kubë nuk ka lypës. Ata kanë gjetur një mënyrë të lehtë jetese, për të fituar para pa punuar siç duhet.”
Këto fjalë të cilësuara si ofenduese dhe të shkëputura nga realiteti u përhapën me shpejtësi në rrjetet sociale, duke ngjallur zemërim të madh në popullatë, në një kohë kur kriza ekonomike, mungesat kronike të ushqimeve, ilaçeve dhe shërbimeve bazë kanë vështirësuar jetën e përditshme të miliona kubanëve.
Reagimi i menjëhershëm i Presidentit Díaz-Canel
Presidenti kuban, Miguel Díaz-Canel, reagoi publikisht dhe e kritikoi ministren për mungesë empatie dhe përçmim ndaj realitetit të qytetarëve, duke theksuar:
“Njerëzit që shfaqen në rrugë si të pastrehë apo që merren me lypje, janë rezultat i pabarazive sociale dhe problemeve të grumbulluara ndër vite. Të pambrojturit nuk janë armiqtë tanë. Ata janë një pasqyrë e dështimeve tona institucionale dhe ekonomike.”
Në një deklaratë zyrtare të publikuar të martën në mbrëmje, qeveria kubane informoi për shkarkimin e menjëhershëm të Martës Elena Feitó, duke theksuar se ajo “nuk tregoi objektivitet dhe ndjeshmëri në trajtimin e një çështjeje me rëndësi të madhe për politikat sociale të vendit.”
Reagime të forta në rrjetet sociale dhe nga shoqëria civile
Fjalët e Feitós kanë ngjallur valë zemërimi në median kubane dhe atë ndërkombëtare. Aktivistë për të drejtat e njeriut, sociologë dhe qytetarë të thjeshtë kanë reaguar ashpër në platforma si Twitter dhe Facebook, duke i kujtuar qeverisë se varfëria në rritje në Kubë është e dukshme, e dokumentuar dhe nuk mund të fshihet pas justifikimeve burokratike.
Hashtage si #NoSonMendigosSonVíctimas (“Nuk janë lypës, janë viktima”) dhe #FeitoFuera (“Feitó jashtë”) u bënë virale, ndërsa figura të njohura në media dhe botën akademike kërkuan shqyrtim më të thelluar të situatës sociale në vend, përtej thjesht një shkarkimi politik.
Kriza ekonomike në Kubë – një realitet i pamohueshëm
Kuba po përjeton një nga periudhat më të vështira ekonomike të dekadës, me inflacion të lartë, mungesë furnizimesh bazë, ndërprerje të shpeshta të energjisë elektrike dhe shtim të ndjeshëm të emigrimit drejt Shteteve të Bashkuara dhe vendeve të tjera të Amerikës Latine.
Sipas organizatave të pavarura, numri i njerëzve që jetojnë në varfëri ekstreme është rritur ndjeshëm, ndërsa pamjet e njerëzve që kërkojnë ndihma në rrugë apo mbledhin mbetje ushqimore janë bërë gjithnjë e më të zakonshme në qytete si Havana, Santiago de Cuba dhe Holguín.
Kush është Marta Elena Feitó?
Feitó ishte një nga figurat më të vjetra në administratën publike kubane, me një karrierë të gjatë në sektorin e punësimit dhe sigurimeve. Ajo kishte mbajtur postin e ministres që nga viti 2019 dhe konsiderohej nga disa si pjesë e brezit të ri të burokratëve më të afërt me Presidentin Díaz-Canel. Megjithatë, fjalët e saj të fundit e përjashtuan nga çdo mbrojtje politike.