Ish-kryeministrja e Bangladeshit, Sheikh Hasina, dënohet me vdekje për krime kundër njerëzimit. Një paralajmërim global mbi llogaridhënien politike dhe forcen e drejtësisë kombëtare…
Më 17 nëntor 2025, Gjykata Speciale e Krimeve Ndaj Njerëzimit ICT-1 në Dhaka shpalli fajtore ish-kryeministren e Bangladeshit, Sheikh Hasina, për krime kundër njerëzimit dhe e dënoi me vdekje. Aktgjykimi, i dhënë në mungesë, lidhet me përgjegjësinë e saj direkte në përdorimin e forcës shtetërore kundër protestave studentore që kulmuan me rrëzimin e qeverisë në gusht 2024. Në ato protesta u vranë rreth 1 400 persona.
Sipas aktakuzës, Hasina urdhëroi përdorimin e forcës ushtarake, përfshirë helikopterë dhe drone të armatosur, kundër protestuesve civilë. Tribunali i konsideroi veprimet e saj si pjesë të një strategjie sistematike shtypjeje që shkelte konventat nderkombëtare për të drejtat e njeriut. Hasina ndodhet në Indi, e strehuar prej rrëzimit të qeverisë së saj, dhe autoritetet indiane nuk kanë dhënë ende sinjale për ekstradimin e saj.
Ky vendim pason ndalimin e partisë Awami League nga aktiviteti politik, vendim i dhënë në maj 2025 nga qeveria e përkohshme e udhëhequr nga Muhammad Yunus. Kjo qeveri erdhi në pushtet pas rrëzimit me dhunë të administratës Hasina, që akuzohej prej kohësh për korrupsion, klientelizëm dhe autoritarizëm.
Organizatat e të drejtave të njeriut si Human Rights Watch dhe Amnesty International kanë shprehur shqetësime mbi standardet procedurale të ICT-1, duke ngritur pyetje mbi pavarësinë e trupit gjykues dhe mungesën e mbrojtjes efikase në mungesë të të akuzuarës. Megjithatë, vendimi po përshëndetet si precedent i rralle, ku për herë të parë në Azinë Jugore, një ish-kryeministër përgjigjet për krime kundër popullatës së vet.
Jehona dhe paralelizma me Ballkanin
Ky zhvillim ka domethënie të thellë për vendet me histori të ngjashme politike. Në Ballkan, ku llogaridhënia e liderëve politikë është pothuajse inekzistente dhe drejtësia shpesh e kapur politikisht, rasti i Hasinës tregon se edhe figurat më të fuqishme mund të rrëzohen dhe të gjykohen nëse sistemi lëviz. Rasti ndihmon në riformatimin e perceptimit se drejtësia nuk është privilegj për të vegjlit, por detyrim për të gjithë.
Për Shqipërinë, ku reforma në drejtësi mbetet në zbatim e sipër dhe besimi qytetar ndaj institucioneve është i ulët, ky vendim duhet të shërbejë si nxitje për ndërtimin e mekanizmave që garantojnë llogaridhënie reale dhe ndëshkim për abuzimet me pushtetin.
Diplomacia dhe gjeopolitika
India, ku ndodhet Hasina, gjendet në një pozitë delikate. Si mbështetëse tradicionale e Awami League, ajo duhet të vendosë nëse do ta mbrojë mikeshën politike apo do të bashkëpunojë me drejtësinë e Bangladeshit. Ky test diplomatik do të ndikojë edhe në pozicionimin e Indisë në rajon dhe ndaj aleatëve të saj globalë.
Për Perëndimin, vendimi ndaj Hasinës mund të shërbejë si shembull i fuqizimit të drejtësisë kombëtare dhe vënies së vijës së kuqe ndaj dhunës politike, veçanërisht në vende ku strukturat në dukje demokratike përdoren si mjet kontrolli autoritar.
Rasti i Sheikh Hasinës nuk është vetëm fundi i një epoke politike në Bangladesh. Ai është sinjal global se koha kur pushteti i larte i mbronte liderët nga drejtësia, po zbehet. Për vendet e Ballkanit dhe Shqipërinë në veçanti, ky aktgjykim duhet të shërbejë si shembull se drejtësia është e mundur edhe kur politika nuk e do./Pamfleti